de Klarinet 119

Voor de liefhebbers van de lage tot zeer lage klarinetten kan zij geen onbekende meer zijn: de Oostenrijkse multiklarinettist en componist Petra Stump. Ze was meermalen met haar partner Heinz-Peter Linshalm te gast op legio basklarinetfestivals en -meetings, vaak op uitnodiging van dat andere multiklarinettenduo Fie Schouten en Tobias Klein. 

De hoes leidt meteen tot het stimuleren van de fantasie. Zwemt die vis daar nu het raam uit de lucht in? En waarom zijn er eigenlijk overal vissen te zien, in kommen en buiten het raam op het laatste plaatje van het mooi – door fotograaf Maria Frodl en paladino media – vormgegeven cd-boekje? Deze cd met werken van Petra Stump-Linshalm is een werkelijke tour de force. De opbouw is erg geslaagd, met het hoogtepunt in het midden met het stuk Cinnamon Roses voor klarinetduo. Dit is overigens het enige stuk op deze cd waarin de componiste ook zelf te horen is. 

Het openingswerk Uisge Breatha (2015) voor contrabasklarinetsolo bestaat uit acht delen, die met een onwaarschijnlijk gemak gespeeld worden door Heinz-Peter Linshalm. De titel slaat op de verschillende smaken van whisky en in de acht korte delen worden de verschillende aroma’s in een boeiend aantal klankverkenningen op deze reus onder de klarinetten omgetoverd. Bij nutty undertones (nr. 4) bijvoorbeeld wordt erg zacht kleppengeratel samengevoegd met hele lage zachte tonen, terwijl je in cigar box, smokey (nr. 6) met name de lucht door de kleppen van het instrument kunt horen gaan. Een en ander culmineert in peat monster (nr. 8) voor solocontrabas en tape (waarop drie andere contrabasklari- netten staan!, het kan ook met vier contra’s worden uitgevoerd) tot het langste ‘aroma’, met een bijzonder heftig begin via een ... Luister zelf, raad ik de lezers aan. Wändelesen voor de mooie kleurrijke combinatie altfluit, basklarinet en cello (2016/17) is een heel andere compositie. Hier werd Petra geïnspireerd door een tekst uit een boek van Sudabeh Mohafez over ‘leven, liefde en schrijven’. De compositie probeert de sfeer van dit boek te vangen, wat tot fascinerende muziek leidt, die uitnodigt tot vaak opnieuw beluisteren. Het stuk ‘Rozen van kaneel’ (Cinnamon Roses)heeft als ondertitel the breath of blossoms. Het is een wonderbaarlijk mooi en intiem gespeeld duet. Een haiku in muziek. Voor mij is het het meest inspirerende stuk van deze opname. 

Trotzig uit 2013 is voor drie basklarinetten. Naast Heinz-Peter Linshalm zijn hier ook de voortreffelijk spelers Anna Koch en Caroline Wüst van de partij. Een gelijknamig schilderij van Vassili Kandinsky vormde de bron van inspiratie. Kandinsky sprak over het “horen van kleuren en het zien van geluiden”. Het is een ongrijpbaar stuk met mooie verstilde momenten afgewisseld met onnavolgbare uitspattingen van klank. Het titelstuk Fantasy Studies is een suite van zeven delen voor een keur aan instrumenten, waarin zowel een spring drum (kleine trommel met gat erin en touwtje eraan), sopraansaxofoon, cello, blokfluiten, fluiten en natuurlijk diverse klarinetten deelnemen. Het wordt uitgevoerd door vijf spelers. Een paar impressies: transparent beweegt zich tussen zuchtende en fluitende windtonen en erg hoge blokfluitklanken met slaptongues van de klarinetten. Mooi en doorzichtig. Friedlich kent verzengende flätterzunge, overtuigend gespeeld, en wordt gedragen door een heel mooi ostinato in de cello dat prachtig wegsterft. Er is ook een geheel geïmproviseerd deel, dat dus bij elk concert weer anders zal klinken en de suite wordt besloten met launisch (humeurig of wispelturig): een vrolijke kakofonie van briljant geproduceerde klanken. 

Meer achtergronden zijn te vinden via www.stump-linshalm.com. 

Henk Jansen